การทานอาหารตามฤดูกาล อีกหนึ่งเสน่ห์ของอาหารญี่ปุ่น

      ประเทศไทยเป็นประเทศในเขตร้อนซึ่งมีชื่อเสียงด้านผลไม้ ถ้าพูดถึงหน้าร้อน ผลไม้ตามฤดูกาลตอนนี้ก็ต้องเป็นทุเรียนหรือมะม่วง สังเกตได้จากเมนูข้าวเหนียวมะม่วงและข้าวเหนียวทุเรียนที่มีจำหน่ายทั่วไปในตอนนี้ รวมถึงเมนูไอศกรีมหรือของหวานตามร้านอาหารต่างๆก็มีการปรับเปลี่ยนให้เหมาะสมกับฤดูกาลด้วยเช่นกัน ในภาษาไทยจึงมีคำว่า “ผลไม้ตามฤดูกาล” ที่ใช้สื่อความหมายว่าผลไม้และชนิดก็มีช่วงเวลาที่อร่อยที่สุดของมันอยู่

      ที่ญี่ปุ่นก็เช่นกันค่ะ อาหารญี่ปุ่นเป็นอาหารที่มีความพิถีพิถันเพราะยึดมั่นในหลักการที่ว่าเป็นอาหารที่รับประทานได้ทั้งทางตาและทางปาก คือการจัดจานอาหารก็ต้องมีความสวยงามและลงตัว มองดูแล้วรู้สึกว่าน่าอร่อย เมื่อรับประทานเข้าไปก็ให้คุณค่าทางโภชนาการและมีรสชาติที่ดีที่ทำให้รู้สึกมีความสุข และแน่นอนว่าในการรับประทานอาหารของคนญี่ปุ่นก็ย่อมจะต้องมีความพิถีพิถันและความใส่ใจเป็นพิเศษในการเลือกรับประทานให้เหมาะสมกับฤดูกาลเพื่อให้ได้รสชาติที่ดีที่สุด

       ประเทศญี่ปุ่นมีสภาพภูมิอากาศแบ่งออกเป็น 4 ฤดูด้วยกัน ได้แก่ ฤดูใบไม้ผลิ (มีนาคม-พฤษภาคม), ฤดูร้อน (มิถุนายน-สิงหาคม), ฤดูใบไม้ร่วง (กันยายน-พฤศจิกายน) และฤดูหนาว (ธันวาคม-กุมภาพันธ์) ด้วยสภาพอากาศที่แตกต่างกันทำให้พืชผัก, เนื้อสัตว์หรืออาหารทะเลที่หาได้ในแต่ละฤดูมีความแตกต่างกัน คนญี่ปุ่นจึงชื่นชอบในการรับประทานอาหารที่ปรุงจากวัตถุดิบตามฤดูกาล เพื่อดื่มด่ำกับรสชาติที่สดใหม่และสัมผัสความรู้สึกของแต่ละฤดูกาล ลองมาดูตัวอย่างของอาหารในแต่ละฤดูกาลกันเลยค่ะ

ฤดูใบไม้ผลิ

ในช่วงฤดูใบไม้ผลิเป็นช่วงที่อากาศอบอุ่นขึ้นมาหลังจากผ่านฤดูหนาว ทำให้พืชผักที่ได้มีความอุดมสมบูรณ์และมีรสชาติดี ในช่วงเวลานี้ปลาไท หรือ ปลากะพงจะชุกชุมมากเป็นพิเศษ ในฤดูนี้ร้านอาหารญี่ปุ่นจึงนิยมนำปลากะพงแดง มาทำเป็นซูชิและซาชิมิ
หอยอาซาริ(หอยลาย)ที่เป็นอีกหนึ่งวัตถุกิบที่ได้รับความนิยมเป็นพิเศษ คนญี่ปุ่นจะนำมาย่างหรือต้มเป็นซุป โดยเฉพาะซุปมิโซะ ความหวานจากน้ำในเนื้อหอยจะซึมออกมาทำให้น้ำซุปมีความกลมกล่อมและมีรสชาติอร่อยมากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ คนญี่ปุ่นจำนวนไม่น้อยยังชอบรับประทานปลาคาสึโอะในช่วงนี้อีกด้วย แม้ว่าปลาคาสึโอะในช่วงฤดูใบไม้ผลิจะมีไขมันน้อยกว่าปลาคาสึโอะในช่วงฤดูใบไม้ร่วง แต่ก็มีความหอมและให้รสชาติที่สดชื่นจึงนิยมรับประทานกันมาก

ฤดูร้อน
ช่วงหน้าร้อนคนญี่ปุ่นนิยมรับประทานปลาไหล (Unagi-ปลาไหลน้ำจืด) โดยนำมาย่างราดซอสคาบายากิเป็นเมนูข้าวหน้าปลาไหล อีกทั้งยังมีปลาอายุและปลาอาจิที่นิยมนำมาย่างร้อนๆรับประทานคู่กับข้าวสวยอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีกุ้งคุระมะ(kuruma-ebi -กุ้งม้าลายญี่ปุ่นคล้ายๆกุ้งลายเสือ)ที่นิยมนำมาทานสดๆเ ป็นซาชิมิหรือนำไปย่าง อีกด้วย

ฤดูใบไม้ร่วง
ฤดูใบไม้ร่วงเป็นช่วงเวลาที่บรรยากาศในประเทศญี่ปุ่นจะถูกแต่งแต้มด้วยสีสันของใบไม้ที่กำลังผลัดใบ เป็นช่วงเวลาที่มีอาหารหลากหลายชนิดที่มีรสชาติถูกปากคนญี่ปุ่นจนมีคำกล่าวว่า “ฤดูใบไม้ร่วงเป็นช่วงเวลาที่ทำให้เจริญอาหารมากขึ้น“ วัตถุดิบที่มีรสชาติอร่อยในฤดูใบไม้ร่วง ได้แก่ ปลาคาสึโอะซึ่งมีไขมันมาก เหมาะสำหรับนำไปย่างลนไฟที่เรียกว่า “tataki - ทาทากิ” ปลาอาจิ, ปลาไหลทะเล (anago - นิยมนำมาเป็นหน้าซูชิหรือทอดแบบเท็มปุระ), ปลาตาเดียวเนื้อขาว(คะเรย์), ปลาสำลีน้ำลึก (kanpachi) เป็นต้น

ฤดูหนาว
เนื่องจากอากาศที่หนาวเย็นในช่วงนี้คนญี่ปุ่นจึงนิยมรับประทานอาหารประเภทหม้อไฟเพื่อให้ร่างกายอบอุ่น และยังนิยมรับประทาน ปลาบุรี, ปลาอังโกะ, ปลาหมึกยักษ์ (tako), ปลาอิชิได, ปลาทูน่า (Maguro), ปลาตาเดียวเนื้อขาว(คะเรย์), หอยนางรม, หอย tsubugai เป็นต้น นอกจากนี้ในช่วงหน้าหนาวปูที่ญี่ปุ่นจะมีรสชาติดีเป็นพิเศษอีกด้วย

หากมีโอกาสไปเที่ยวที่ญี่ปุ่น หรือเข้าร้านอาหารญี่ปุ่นในไทย ลองมองหาเมนูอาหารที่ทำจากวัตถุดิบขึ้นชื่อของแต่ละฤดูดูนะคะ